చట్టం ముందు ఒక కాపలావాడు నిలబడి ఉంటాడు. ఒక పల్లెటూరి మనిషి కాపలావాడి దగ్గరకు వచ్చి చట్టం లోపలికి వెళ్ళటానికి అనుమతిని ఇవ్వమని బతిమాలతాడు. కాని కాపలావాడు తాను ఇప్పుడు అనుమతి ఇవ్వలేనని అంటాడు. ఆ వచ్చిన మనిషి కాసేపు ఆలోచించి, అయితే తర్వాత ఎపుడైనా అనుమతి దొరుకుతుందా అని అడుగుతాడు. ‘అవకాశం ఉంది, కానీ ఇప్పుడు కాదు,’ అంటాడు కాపలావాడు. ఎప్పటిలాగే తెరుచుకొని ఉన్న చట్టం తలుపుల్లోంచి, కాపలావాడు పక్కకు జరగటంతో, ఆ మనిషి లోపలికి తొంగి చూస్తాడు. కాపలావాడు ఇది గమనించి నవ్వి అంటాడు: ‘నీకు అంత ఆత్రంగా వుంటే, నా మాట కాదని లోపలకి వెళ్ళే ప్రయత్నం చేయి. కాని ఒకటి గుర్తుంచుకో: నేను చాలా బలవంతుడ్ని. కానీ నేను చివరి అంచె కాపలావాడ్ని మాత్రమే. లోపల ఇలా గది నుండి గదికి ప్రతీ తలుపు దగ్గరా ఒక్కో కాపలావాడు నిలబడి ఉంటాడు — ప్రతీ ఒక్కడూ మునుపటివాడి కన్నా బలవంతుడే. మూడవ కాపలావాడి ముందు నిలబడటానికి నాకే ధైర్యం చాలదు.’ పల్లెటూరి నుంచి వచ్చిన మనిషి ఇలాంటి కష్టాలను ఊహించ లేదు; చట్టం అందరికీ అన్ని సమయాల్లోనూ అందుబాటులో ఉండి తీరాలని అతని ఉద్దేశం, కాని ఇక్కడ ఇలా ఉన్నికోటు వేసుకొని, మొనదేలిన పెద్ద ముక్కుతో, సన్నని పొడవైన నల్లని తార్తారు గెడ్డంతో ఉన్న ఈ కాపలావాడ్ని కాస్త దగ్గరగా పరిశీలించిన మీదట, అనుమతి దొరికేంత వరకూ ప్రవేశం కోసం ఎదురుచూడటమే మంచిదన్న నిర్ణయానికి వస్తాడు. కాపలావాడు అతనికి ఒక పీట ఇచ్చి తలుపుకి వారగా కూర్చోనిస్తాడు. ఆ మనిషి అక్కడే రోజుల తరబడి, సంవత్సరాల తరబడి కూర్చుంటాడు. పదే పదే లోపలికి అనుమతి ఇవ్వమని అడుగుతూ అభ్యర్థనలతో కాపలావాడ్ని విసిగిస్తాడు. అప్పుడప్పుడూ కాపలావాడు ఆ మనిషిని ఆరా తీస్తాడు, అతని ఇంటి గురించీ మిగతా విషయాల గురించీ అడుగుతాడు, కానీ అవన్నీ గొప్పవాళ్ళు అనాసక్తంగా అడిగే ప్రశ్నల్లా ఉంటాయి, ఎంత మాట్లాడినా చివరకు మాత్రం ఎప్పుడూ ఇంకా ఆ మనిషికి అనుమతి దొరకలేదంటూనే ముగిస్తాడు. ఈ ప్రయాణం కోసం చాలా సరంజామాతో సమృద్ధిగా వచ్చిన ఆ మనిషి, తాను తెచ్చుకున్నదంతా, అదెంత విలువైనదైనా, కాపలావాడికి లంచాలు ఇవ్వటానికి వాడేస్తాడు. కాపలావాడు అన్నీ బానే పుచ్చుకుంటాడు, కాని పుచ్చుకుంటూ: ‘ఇంకా ఏదో ప్రయత్నించకుండా వదిలేసానే అని నువ్వనుకోకుండా ఉంటానికి మాత్రమే దీన్ని పుచ్చుకుంటున్నాను,’ అనటం మానడు. ఈ అనేక సంవత్సరాల కాలంలో, ఆ మనిషి నిరంతరాయంగా కాపలావాడ్ని పరిశీలిస్తూనే ఉంటాడు. అందులో పడి మిగతా కాపలావాళ్ళ సంగతే మరిచిపోతాడు, ఈ కాపలావాడొక్కడే చట్టంలో తన ప్రవేశానికి ఏకైక అడ్డంకిగా కనిపిస్తాడు. తన దురదృష్టానికి తన్ను తానే తిట్టుకుంటాడు, వచ్చిన కొత్తల్లో బిగ్గరగానే తిట్టుకుంటాడు, కానీ తర్వాత, వయసు మళ్ళే కొద్దీ, తనలో తాను గొణుక్కోవటంతో సరిపెట్టుకుంటాడు. అతనిలో పిల్లచేష్టలు మొదలవుతాయి, సంవత్సరాల తరబడి అదే పనిగా చూడటం వల్ల కాపలావాడి కాలరు మడతలోని నల్లులను కూడా గుర్తుపట్టి, వాటిని కూడా కాపలావాడి మనసు మార్చటంలో సాయం చేయమని అడుగుతాడు. రాన్రానూ అతని కంటి చూపు మందగిస్తుంది, చుట్టూ ప్రపంచమే మసక బారుతోందో లేక తన కళ్ళే తనను మోసం చేస్తున్నాయో అర్థం కాదు. కానీ, అంత చీకటిలో కూడా, అతను చట్టపు ప్రవేశ ద్వారం నుంచి అవిరామంగా వెలువడుతున్న ఒక కాంతి పుంజాన్ని దర్శించగలుగుతాడు. ఇప్పుడు అతనిక ఎంతో కాలం బతకడు. చనిపోయేముందు, ఇన్ని సంవత్సరాల అనుభవాలూ మనసులో కూడుకొని కాపలావాడ్ని ఇంతవరకూ అడగని ఒకే ఒక్క ప్రశ్నగా రూపుదిద్దుకుంటాయి. బిర్రబిగిసిన శరీరాన్ని నిటారుగా లేపలేక, అతను కాపలావాడికి సైగ చేస్తాడు. వారిద్దరి ఎత్తుల్లో వచ్చిన తేడా వల్ల కాపలావాడు అతని వైపు వంగాల్సి వస్తుంది. ‘ఇప్పుడేం తెలుసుకోవాలి, నీకు తృప్తి అనేదే లేదు కదా!’ అంటాడు కాపలావాడు. ‘ప్రతి ఒక్కరూ చట్టంలో ప్రవేశం కోసం పరితపిస్తారు. మరి, ఇన్నేళ్ళలో, ఇక్కడ నేను తప్ప ఇంకెవరూ వచ్చి ప్రవేశానికి అనుమతి అడగలేదెందుకు?’ అని అడుగుతాడు ఆ మనిషి. అతనికి ఆఖరు గడియలు సమీపించాయని కాపలావాడు గ్రహిస్తాడు, వినికిడి మందగిస్తున్న అతని చెవుల్లోకి చేరేట్టు, గట్టిగా ఇలా అరుస్తాడు: ‘ఇంకెవ్వరూ ఇక్కడ నుంచి లోపలకు వెళ్ళలేరు, ఎందుకంటే ఈ తలుపు ఉన్నది నీ ఒక్కడి కోసమే. ఇపుడిక దాన్ని మూసేస్తున్నాను.’”
